به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»،  امکان انجام معامله قراردادهای اختیار خرید طلا و بعد از آن اختیار فروش طلا در بورس کالا فرصتی بود که چند یادداشت همراه با مثال برای دو نوع قرارداد اختیار خرید و فروش معامله (option) ارائه شود تا گامی همگام با معاملات این قراردادها در بعد اطلاعات آموزشی آنها برداشته شود. لذا در ادامه این یادداشت ها نگاهی داریم به اصل ماجرا، یعنی خود اختیار معامله؛ البته باز از همان مثال های قبل استفاده می کنیم تا تداوم و زنجیره مباحث قبل گسسته نشود.

اختیار معامله چیست؟ (options)

 در چیستی قراردادها اختیار معامله باید گفت که آنها یک ابزار سرمایه­ گذاری ­اند که توافق دو طرف یک قرارداد را مطرح می­ نمایند. شخصی که برای بهای آن قرارداد مبلغی می­ پردازد، صاحب این«حق» نه «تعهد» می­ شود که در صورت صلاحدید و در راستای منافع خود آن حق را اعمال کند یا از اعمال آن حق صرف نظر نماید. از این بابت بدان اختیار (option) می­گویند. چون مالک آن قرارداد این حق انتخاب را دارد در زمان محدود مشخصی آن توافق را اعمال کند. فردی که آن قرارداد اختیار معامله را می­ فروشد قیمت و بهای آن را از خریدار دریافت می­ کند (مگر آنکه آنها آن برگ اختیار معامله را به شخص دیگری بفروشند.) فروشنده نه تنها انتخابی ندارد بلکه متعهد است تا اگر خریدار مزبور اراده نمود تا از حق خرید یا فروش خود استفاده کند ، طبق قرارداد به تعهدات خود عمل نماید. همانطورکه در یادداشت­های قبل اشاره شد دو نوع اختیار معامله داریم: اختیار خرید (call option) و اختیار فروش (put option). وقتی شما به خرید یک قرارداد یا برگ اختیار خرید می­ پردازید بازار را «گاو نشان» (buillish) می­بینید. (به نوع حمله گاو و خرس توجه کنید) یعنی بر این باورید که قیمت کالا و یا دارایی پایه یا مورد نظر (underlying) قرارداد مثلا ذرت، طلا؛ نفت ... یا یک قرارداد آتی، روندی صعودی به خود می­گیرد. عکس آن برای قرارداد اختیار فروش صادق است. یعنی خریدار آن طالب آن است و می­ خواهد که بازار روندی کاهشی پیدا کند چرا که آن دسته سرمایه ­گذاران بر این باورند که بازار «خرس نشان» (beasish) می­ شود و سود از کاهش قیمت دارایی پایه نصیب آنها می­ شود.

عناصر اصلی یک قرارداد اختیار معامله

هر اختیار معامله ۶ عنصر اصلی و اساسی دارد. این عناصر بر قیمت اصلی آن معامله و در نهایت بر نتیجه آن اثر گذارند ولذا نیاز به فهم و درک درست آنها برای بهره­ مندی درست از ابزار سرمایه­ گذاری کارآمدی چون اختیار معامله حیاتی است.

اگر یادتان باشد در مثال ما اختیار خرید طلای دسامبر به ۱۵۰۰ دلار به ۱۰ دلار خریده شد بر این مبنا که قرار داد آتی طلا برای دسامبر در حال حاضر (جاری) در هر اونس ۱۴۰۰ دلار است. باز یادتان هست فرض کردیم - در یادداشت های قبل که در زیر این یادداشت آمده اند- در اوایل ماه سپتامبر هستیم و برای سهولت بحث از کارمزد کارگزار چشم پوشی کردیم. خلاصه اطلاعات ما آن شد؛ که تاریخ انقضای آن قرارداد اختیار خرید دسامبر، قیمت توافقی (یا قیمت اعمال آن) ۱۵۰۰ دلار دارایی پایه آن قرارداد آتی طلا برای دسامبر و قیمت خود قرارداد( premium) دلار ۱۰۰۰ دلار است.

1. کمیت و اندازه: این عنصر مبین تعداد اختیار معامله­ هایی است که می­خواهید خریداری کنید. نوعاً شما می توانید هر تعداد که خواهید قرارداد اختیار معامله بخرید و این تمایل شما بستگی به میزان سرمایه­ ای دارد که می­ خواهید درگیر ریسک آن معامله خاص بنمایید. نیاز به توازن دو نیروی «حرص» و «ترس» برای معامله در بورس ها را فراموش نکنید. اگر شما بابت خرید قرارداد اختیار خرید طلای اول دسامبر به ۱۵۰۰ دلار ۱۰۰۰ دلار پرداخته­ اید حداکثر زیان شما به همین مبلغ ختم می­ شود. لذا اگر از این قرارداد ۱۰ عدد بخرید خود را در معرض یک ریسک ۱۰۰۰۰ دلاری قرار داده­اید.
2. نوع قرارداد: یعنی " اختیار خرید" و " اختیار فروش " که در بالا بدان اشاره شد.
3. دارایی پایه یا مورد نظر که عبارتست از کالا و یا قراردادهای آتی (futures) که آن قرارداد اختیار معامله بر مبنای آن شکل گرفته است. بدان ها ابزار مشتقه گفته می شود  چون وجود آن قراردادها از وجود رفتاری آن کالا یا قرارداد آتی مشتق شده­ اند. در مورد مثال ما، قرارداد آتی دسامبر برای طلا دارایی پایه آن قرارداد اختیار خرید است که ما طالب آن هستیم قیمت آن افزایش یابد تا ما از اختیار خرید خود سود ببریم. «اندازه قرارداد» در اینجا ۱۰۰ اونس است که توسط بورس معین شده است. این بدان معنی است که شما فقط می­ توانید با ضریب ۱۰۰ اونس حجم معاملات خود را افزایش دهید. مثلا با خرید ۱۰ قرارداد ۱۰۰×۱۰ = ۱۰۰۰ ، اونس طلا می توانید معامله کنید. قیمت این دارایی پایه اهمیت خاص دارد. در مثال ما دارایی پایه، قرارداد طلای دسامبر بود برای هر اونس ۱۴۰۰ دلار. شما طالب آن هستید که این قرارداد آتی تا آنجا که ممکن است، قبل آنکه قرارداد اختیار خرید ما در دسامبر منقضی شود، ارزش بیشتری پیدا کند. گفتنی است، سه عنصر باقیمانده یعنی "قیمت توافقی یا قیمت اعمال"، " تاریخ انقضا" و " قیمت قرارداد اختیار معامله" در یادداشت بعد پرداخته شود.